Wystrój ścian

Jako że terrarium w zamierzeniu powinno odzwierciedlać naturalne środowisko życia danego gatunku, powinniśmy zastanowić się nad dekoracją wszystkich zakrytych ścian zbiornika. W dalszej części chcieliśmy opisać materiały najczęściej stosowane do przygotowania wystroju w terrariach pustynnych oraz stepowych wraz z opisem montażu.

1) Zaprawa klejowa

Chcąc przygotować ściankę jedynie przy użyciu samej zaprawy klejowej, należy pamiętać o zapewnieniu nierównego podłoża aby odpowiednio ugruntować warstwę wystroju. W przypadku terrariów ze szkła bezpieczniejszym rozwiązaniem będzie wklejenie między szybą a wystrojem cienkiej deski jak np. sklejka, aby zapewnić lepszą przyczepność zaprawy, natomiast laminowane i śliskie płyty meblowe można dla bezpieczeństwa nieco porysować aby masa mogła wniknąć w powstałe bruzdy.

Terrarium najlepiej położyć na przygotowywanej obecnie ściance i po wylaniu i rozprowadzeniu zaprawy pozostawić w tej pozycji aż do wyschnięcia. Dodatkowo w miękką masę można powtykać lekkie elementy dekoracyjne, jak również posypać piaskiem. Poza tym aby nadać ścianie odpowiedni kolor rozrobioną zaprawę możemy przed nałożeniem wymieszać z wybranym pigmentem do farb.

Decydując się na wykonanie wystroju ścian przy użyciu zaprawy klejowej należy stosować dość cienką jej warstwę, gdyż większy i nierównomiernie rozłożony ciężar potęguje ryzyko oberwania konstrukcji. Dlatego też wszelkie odchylenia od płaszczyzny np. w postaci półek, należy wykonać z płyty OSB, sklejki bądź styropianu i po przyklejeniu i jeśli to konieczne odpowiednim podparciu pokryć cienką warstwą kleju.

ZALETY	WADY
- Niski koszt wykonania	- Kruche
- Odporność na ścieranie	- Przy braku zastosowania odpowiednio nierównego podłoża może odpadać od ścian
- Tło bardzo trudne do uszkodzenia przez owady karmowe	- Ze względu na słabą przyczepność trudno jest uzyskać bardzo zróżnicowaną fakturę ścian
	- terrarium ciężkie i niebezpieczne przy zastosowaniu grubej warstwy zaprawy

2) Płaskie kamienie (przykładowo piaskowce)

Płaskie zeszlifowane kamienie lub też rozbite łupki skalne można przytwierdzić do ściany za pomocą zaprawy klejowej, przy czym w przypadku terrariów szklanych powinno się wykorzystać materiał pośredni (sklejkę) aby wzmocnić konstrukcję. Po zasmarowaniu ściany cienką warstwą zaprawy, kamienie (również od spodu pokryte zaprawą) należy układać kolejnymi poziomami- przy czym szersze i cięższe kawałki powinny być na samym spodzie. Przestrzenie między poszczególnymi kamieniami można wypełnić fugą, posypać świeżą zaprawę piaskiem lub też, co wygląda bardziej efektywnie, zakryć mniejszymi odpowiednio dociętymi odłamkami piaskowca.

Aby zapewnić lepszą przyczepność fragmentów piaskowca, należy przed nałożeniem kleju zwilżyć delikatnie podłoże co pozwoli usunąć fragmenty kurzu. Dodatkowo po wykonaniu pojedynczej ściany powinno się pozostawić zbiornik do całkowitego utwardzenia kleju w temperaturze pokojowej, gdyż włączając w terrarium ogrzewanie lub też pozostawiając je w pobliżu grzejnika możemy doprowadzić do odparzenia kamieni od zaprawy.

Ważnym krokiem przed rozpoczęciem procesu klejenia jest wyszlifowanie wszystkich ostrych krawędzi piaskowca powstałych na skutek rozłupywania brył. Do tego celu można wykorzystać kamień szlifierski bądź też szlifierkę z tarczą diamentową.

Podobnie jak w przypadku zaprawy większe odstępstwa od płaszczyzny ściany powinno się wykonywać z lżejszego materiału, a następnie obklejać drobnymi i lekkimi kawałkami skałki.

ZALETY	WADY
- Trwałość samych kamieni	- Wysoki koszt
- Dobrze odwzorowujący warunki naturalne	- Żmudne dopasowywanie kamieni
- Estetyczny pod warunkiem dobrego dopasowania poszczególnych fragmentów	- Materiał trudny w obróbce
- Łatwy w sprzątaniu	- Bardzo zwiększa wagę samego terrarium
- Odporny na działanie wysokiej wilgotności	- Bardzo niebezpieczny dla zwierzęcia w razie oderwania od ściany
	- Nie zakryte przestrzenie między kamieniami mogą stanowić kryjówkę dla owadów karmowych

3) Styropian

Wystrój ścianek ze styropianu jest bardzo lekki i bezpieczny, a dodatkowo zapewnia wręcz nieograniczone możliwości kształtowania przestrzennego skałek. Dodatkowo ścianki rzeźbione w styropianie i odpowiednio pokryte bardzo dobrze imitują naturalne skały piaskowe. Wszystkie te zalety sprawiły, iż styropian jest obecnie najczęściej wykorzystywanym materiałem dekoracyjnym w suchych terrariach.
Istnieje wiele sposobów wykonania ścianek na bazie styropianu z czego każdy cechuje się odmiennym efektem wizualnym.

Wklejoną na ściankę taflę grubego styropianu należy początkowo dowolnie i według własnego uznania uformować w skałki, groty lub wypukłości. Najlepiej do tego celu nadaje się mały nożyk modelarski oraz lutownica do wytapiania nierówności. Jednak należy pamiętać, że topiąc styropian musimy pracować w dobrze wentylowanym pomieszczeniu, natomiast używając lutownicy w przypadku szklanych terrariów lepiej między styropianem a szybą wkleić materiał przejściowy (sklejka), gdyż przy bezpośrednim kontakcie szyby z rozgrzanym grotem może ona pęknąć. Po wyprofilowaniu i oczyszczeniu ścianki można na nią nałożyć kolejne warstwy kryjące, poniżej przedstawiono dwie metody krycia ścianek styropianowych:

1. Pierwszy sposób polega na wykorzystaniu zaprawy klejowej (np. do glazury) oraz pigmentu do farb. Po rozrobieniu kleju wystarczy dobrać odpowiedni kolor docelowego tła poprzez dodanie odpowiedniej ilości pigmentu lub też mieszanki kilku różnych kolorów. Warto przy tym pamiętać, że po wyschnięciu kleju kolor ścianki będzie nieco jaśniejszy niż początkowo otrzymaliśmy przy mieszaniu. Tak przygotowaną zaprawę z pigmentem nakładamy bezpośrednio na powierzchnię styropianu zachowując dość równomierną i możliwie cienką jej warstwę aby niepotrzebnie nie obciążać zbiornika. Terrarium podczas krycia powinno leżeć na aktualnie przygotowywanej ścianie, aby nie dopuścić do ściekania wilgotnej zaprawy oraz umożliwić jej przyczepienie się do powierzchni. Należy także pamiętać, że grube warstwy kleju w razie oderwania mogą stanowić poważne zagrożenie dla zwierząt. Na następny dzień gdy zaprawa już zwiąże można bez obaw przewrócić terrarium w celu wykonania kolejnej ścianki. Przedstawiony powyżej sposób jest szybki i z uwagi na wymagane materiały nie wymaga dużych nakładów finansowych - jednak ścianka tak wykonana niezbyt dobrze imituje naturalny piaskowiec i z pewnością ma mniejsze walory estetyczne niż w przypadku kolejnej metody.

2. Do wykonania ścianki wielowarstwowej oprócz pigmentu i kleju potrzebny będzie piasek oraz wodorozcieńczalny lakier ekologiczny jak np akryl. W tym przypadku bezbarwny lakier będzie stanowił dodatkowo skuteczną ochronę przed niszczącym działaniem wilgotności, nie dopuszczając wody do warstw kleju i styropianu i z uwagi na to zamiast dość ciężkiej zaprawy do glazury można z powodzeniem zastosować zwykły gips najlepiej o wydłużonym czasie wiązania. Osobiście stosujemy właśnie to rozwiązanie z uwagi na znacznie mniejszą wagę gipsu oraz naturalny skład mineralny. Jednakże gips ma również swoje wady i w razie silniejszego uderzenia dość łatwo kruszy się i odpada od powierzchni ścian. Jeśli chodzi o piasek z własnych doświadczeń wiemy, że najlepiej jest wybrać możliwie gruboziarnisty gdyż drobny, jak np. piasek kwarcowy czy mułek, niezbyt dobrze przykleja się do ścian i w ostateczności daje gorszy efekt. Dość dobrze sprawdza się piasek przeznaczony do terrariów dostępny w sklepach zoologicznych.

Po wybraniu spoiwa i ułożeniu terrarium na właśnie przygotowywanej ściance, należy nanieść na jej powierzchnię cienką warstwę gipsu lub kleju w tym przypadku bez dodatku pigmentu. Następnie zasmarowaną powierzchnię należy posypać piaskiem i delikatnie ubić. Ścianę należy pozostawić na okres schnięcia kleju a następnie postawić terrarium i usunąć nadmiar piasku, który nie przylepił się do powierzchni. Po pokryciu wszystkich ścian piaskiem i dokładnym oczyszczeniu zbiornika można przejść do malowania ścianek i jednocześnie krycia ich ochronną warstwą lakieru. Akryl po rozcieńczeniu z wodą rozrabiamy dolewając pigmenty do momentu uzyskania oczekiwanego koloru. Tak przygotowaną farbę należy nałożyć równomiernie na powierzchnię ścian. Aby zapewnić lepszą ochronę i trwałość ścianek, a także uzyskać równomierny rozkład koloru, warto pomalować powierzchnię kilkukrotnie każdorazowo czyszcząc pędzelkiem odpadający piasek.

Z uwagi na szkodliwe opary lakieru absolutnie nie można wpuszczać zwierząt do świeżo przygotowanego terrarium, które należy wietrzyć do momentu gdy specyficzny zapach nie będzie już wyczuwany. Zazwyczaj wietrzenie terrarium zajmuje ok. 2-3 tygodni w zależności od warunków i do tego czasu zbiornik powinien być całkowicie otwarty a elementy wystroju wyjęte aby nie dopuścić do ich przesiąknięcia zapachem lakieru.

ZALETY	WADY
- Dość niski koszt materiałów	- Dość kruche w przypadku uderzenia
- Proste wykonanie w zależności od metody	- Kłopotliwe w sprzątaniu w zależności od faktury powierzchni i metody
- Lekki materiał
- Trudne do uszkodzenia przez owady karmowe
- Świetnie pasuje do stepowej bądź pustynnej aranżacji terrarium
- Duże możliwości kształtowania faktury ścianki oraz kolorystyki tła

4) Pianka montażowa

Pianka montażowa czy też uszczelniająca jest obok styropianu dość często wykorzystywanym materiałem do wystroju ścianek terrariów pustynnych i stepowych. Pianka ma wiele zalet, do których można na pewno zaliczyć mały ciężar własny oraz elastyczność pozwalającą uniknąć uszkodzenia ścianki w przypadku uderzenia. Wykonanie ścianek z pianki jest dość proste i szybkie i opiera się jedynie na nałożeniu warstwy na powierzchnię i odpowiednim jej rozprowadzeniu np. za pomocą szpachelki aby uzyskać pożądany efekt i pozbyć się śladów nakładania. Dodatkowo w celu wytworzenia nierówności jak np. niewielkich półki czy kryjówek, można w niektórych miejscach pozostawić nadmiar substancji. Przy nakładaniu należy pamiętać, aby zabezpieczyć wszelkie przestrzenie wolne między ściankami (terrarium z płyty meblowej) lub leż niedobory silikonu w przypadku szkła, gdyż schnąca pianka może rozsadzić nieszczelny lub niezbyt solidny zbiornik. Następnie świeżo rozprowadzoną piankę można posypać delikatnie piaskiem w celu uzyskania bardziej realistycznego efektu.

Pianka ze względu na swoją strukturę nie stanowi przeszkody dla większych owadów karmowych, które wgryzając się mogą powoli niszczyć wystrój. Podobnie agamy np. podczas wspinaczki często uszkadzają ściankę pazurkami.

ZALETY	WADY
- Dość niski koszt materiałów	- Łatwa do uszkodzenia przez zwierzęta karmowe oraz ostre pazury
- Duże możliwości kształtowania faktury ścianki	- Niezbyt naturalny wygląd w przypadku użycia samej pianki
- Elastyczność
- Łatwość wykonania
- Odporność na działanie wysokiej wilgotności.

5) Korek prasowany gruby

Korek przeznaczony do wygłuszania i ocieplania budynków taki jak np. Aglomerado Negro od lat jest jednym z podstawowych materiałów stosowanych do wystroju terrariów. Choć najładniej prezentuje się w terrariach tropikalnych, może być także wykorzystany do wystroju zbiorników dla agam. Korek ten prasowany pod ciśnieniem bez użycia dodatkowych substancji syntetycznych jak np. klej, jest również całkowicie bezpieczny dla zwierząt, a co najważniejsze odporny na warunki panujące w zbiornikach hodowlanych o dowolnym biotopie. Sam materiał dostępny jest w płytach o różnej grubości dzięki czemu pozwala osiągnąć bardzo zróżnicowaną fakturę powierzchni.

Po przyklejeniu tafli do ścianki terrarium można kształtować w niej nierówności wydłubując nadmiar korka w miejscach gdzie jest on zbędny. W celu wymodelowania większej półki czy też kolumny można skleić razem kilka warstw korka. Jednak w przypadku tak dużych zwierząt jak agamy brodate powinno się wzmocnić półkę za pomocą podpór lub też wykonać ją w całości z innego materiału i następnie obkleić korkiem.

Korek z uwagi na specyficzny proces przetwarzania bardzo pyli przez pewien czas od umieszczenia w terrarium. Pył ten unosząc się w zbiorniku oprócz osadzania się na zwierzętach może także doprowadzić do dolegliwości dróg oddechowych, błon śluzowych i oczu. Aby zapobiec ewentualnym powikłaniom po wykończeniu ścianki warto ją wielokrotnie zrosić wodą i dobrze wysuszyć co pozwoli również zlikwidować nieprzyjemny duszący zapach.

ZALETY	WADY
- Duże możliwości kształtowania faktury ścianki	- Wysoki koszt materiałów
- Możliwość wykonania dodatkowych elementów wystroju takich jak wodospady, miseczki, strumyki	- Łatwy do uszkodzenia przez ostre pazury
- Elastyczność	- Niezbyt komponujący się z wystrojem pustynnym i stepowym
- Odporność na działanie wysokiej wilgotności	- Trudny do sprzątania
	- Początkowo pyli i wydziela nieprzyjemny zapach

6) Korek przemysłowy

Korek przemysłowy zwykle sprzedawany jest w postaci kilkumilimetrowej grubości płyt i wykorzystywany jako materiał do produkcji mat, tablic, tacek lub też dekoracji wnętrz. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów płyt korkowych różniących się fakturą, wzorem jak i kolorem. Różnorodny sposób wytwarzania korka czyni go mniej lub bardziej przydatnym do celów terrarystycznych, dlatego też jeśli jest to wyszczególnione na opakowaniu, należy wybierać płyty wytwarzane bez domieszek klejów i innych substancji chemicznych, które mogą zaszkodzić zwierzęciu w razie zjedzenia. Korek wzbogacany różnorodnymi substancjami jest dodatkowo mniej odporny na działanie czynników środowiskowych, takich jak np. wysoka wilgotność, pod wpływem której szybko ulega pleśnieniu.

Korek ze względu na niewielką grubość, a co za tym idzie podatność na uszkodzenia powinien być solidnie przytwierdzony do dobrze wyczyszczonej i osuszonej ścianki terrarium.

Zaletą tego materiału jest niewątpliwie estetyczny wygląd jak i łatwość usuwania z jego powierzchni wszelkich zabrudzeń. Z drugiej strony niewielka grubość korka uniemożliwia kształtowanie jego faktury jak i wykonanie z jego użyciem wszelkich półek i podestów. Jednak przy odrobinie wyobraźni aby umożliwić zwierzętom przebywanie na powierzchni ścianek bocznych półki i i inne wypiętrzenia można wykonań z bardziej trwałego materiału, jak np. płyta OSB czy sklejka, a następnie obkleić korkiem w celu skomponowania ich z resztą wystroju.

ZALETY	WADY
- Umożliwia łatwe utrzymanie higieny	- Brak możliwości kształtowania faktury ścianki i wykonania półek oraz podestów
- Dobrze komponujący się z wystrojem stepowym (tylko w przypadku niektórych rodzajów)	- Wysoki koszt materiałów
- Bardzo lekki materiał	- Łatwy do uszkodzenia przez ostre pazury
- Idealnie nadaje się do obklejenia różnych elementów wystroju	- Ze względu na gładkość utrudnia zwierzętom wspinanie się
- Odporność na działanie wysokiej wilgotności (tyczy się jedynie niektórych rodzajów korka	- Łamliwy
	- Niebezpieczny w razie zjedzenia (dotyczy niektórych rodzajów korka)

7) Płytki imitujące kamień (stosowane do elewacji)

Płytki o nieregularnej powierzchni wykonane z piasku i cementu i wyglądem zbliżone do naturalnego kamienia bardzo dobrze nadają się do wyklejenia ścianek terrarium. Na rynku dostępnych jest obecnie wiele wzorów i wariantów barwnych płytek co pozwala na dostosowanie tła do planowanego wystroju reszty terrarium.

Płytki o gładkiej powierzchni choć łatwiejsze w sprzątaniu, nie pozwolą na optymalne zagospodarowanie przestrzeni terrarium, gdyż uniemożliwią zwierzętom wspinanie się po ściankach, z tego też powodu najlepiej jest wybrać wzór posiadający bardzo zróżnicowaną fakturę. Jeśli istnieje potrzeba wykonania dodatkowej półki np. w wysokich terrariach, można do tego celu użyć mocnego materiału, jak np. płyta OSB, którą po solidnym przymocowaniu do ściany łatwo można obkleić płytami aby komponowała się z wystrojem. Rozwiązanie to jest znacznie bezpieczniejsze i trwalsze od przyklejania płytek prostopadle do powierzchni ścianki.

Płytki elewacyjne łączy się na styk, co pozwala na zachowanie ciągłości wzoru, jak i nie wymaga stosowania fugi. Najlepszym spoiwem będzie zaprawa klejowa stosowana do klejenia glazury. Cienką warstwę zaprawy należy równomiernie nałożyć na całą powierzchnię tylną płytki aby nie pozostawić przestrzeni w których mogą ukryć się owady karmowe, następnie całość należy przyłożyć do wykonywanej ściany i dobrze docisnąć. Klejenie należy rozpocząć od spodu terrarium tak, aby kolejne (wyższe) warstwy płytek opierały się swobodnie na poprzednich. Terrarium podczas klejenia powinno stać pionowo dzięki czemu kolejne warstwy naciskając na niższe nie dopuszczą do przesunięcia płytek i powstania wolnych przestrzeni w trakcie wysychania kleju.

Z uwagi na to iż zaprawa klejowa, w przeciwieństwie do silikonu, niezbyt dobrze przywiera do płaskich szklanych powierzchni, a przypadkowe oderwanie ciężkiej płyty może być bardzo niebezpieczne dla zwierzęcia, nie należy przytwierdzać płytek bezpośrednio do szkła. W przypadku terrariów szklanych warto między ściankami użyć pośredniego materiału, jak np. cienka sklejka, która po przyklejeniu do szkła silikonem stworzy solidne podłoże dla klejonych płytek.

ZALETY	WADY
- Duże zróżnicowanie wzorów i kolorystyki	- Wysoki koszt płytek
- Dobrze komponujący się z wystrojem stepowym	- Duży ciężar
- Bardzo łatwe w montażu	- Niebezpieczne w razie oderwania od ściany
- Umożliwiają szybkie wykonanie ścianki
- Twarde i niemożliwe do uszkodzenia przez zwierzęta i owady karmowe
- Odporne na działanie wysokiej wilgotności

8) Gotowe ścianki z tworzyw sztucznych

Gotowe ścianki z tworzyw sztucznych np. laminaty znacznie bardziej pasują do projektowania wystroju w akwariach niż do zastosowań w terrarystyce.
Ścianki tego typu dostępne są w sklepach zoologicznych i występują w kilku standardowych wymiarach. Mimo iż są lekkie i mają dość zróżnicowaną fakturę, tworzywo z jakiego są wykonane nie zapewnia agamom dobrego podparcia do wspinaczki. Gotowe ścianki w większości przypadków niezbyt wiernie imitują naturalne skały, a sposób barwienia uniemożliwia wierne komponowanie ich z wystrojem stepowym bądź pustynnym. Dostępne tła tego typu przeważnie nie posiadają gładkiej powierzchni tylnej co utrudnia ich mocowanie, jak również pozostawia puste przestrzenie między nimi a ścianą terrarium, które z kolei stanowią doskonałą kryjówkę dla owadów karmowych. Z tego też powodu jeśli decydujemy się na tego typu ściankę, należy wygładzić powierzchnię tylną poprzez wypełnienie wolnych przestrzeni uszczelniaczem (np. pianka montażowa).

ZALETY	WADY
- Lekkie i estetyczne	- Bardzo wysoki koszt
- Łatwe w sprzątaniu i utrzymaniu higieny	- Trudne w dopasowaniu do rozmiarów terrarium
- Odporne na działanie wysokiej wilgotności	- Uniemożliwiają zwierzętom wspinanie się po powierzchni
	- Niezbyt dobrze komponują się z wystrojem stepowym i pustynnym