Pasożyty przewodu pokarmowego

Zapewne każdy hodowca w swojej praktyce miał do czynienia z inwazją pasożytniczą u swoich podopiecznych. Dolegliwość ta jest na tyle powszechna i istnieje tak wiele potencjalnych źródeł choroby, że niezbędna jest systematyczna kontrola odchodów zwierząt w kierunku występowania pasożytów pokarmowych. Odchody jaszczurek powinno się profilaktycznie oddawać do analizy parazytologicznej przynajmniej dwa razy w roku. Niezależnie od tego cyklu badanie należy obowiązkowo wykonać w przypadku gdy pojawią się objawy inwazji pasożytniczej oraz przed okresem zimowania i po sezonie letnim, gdy wzbogacamy dietę pokarmem pozyskanym z natury. Dodatkowo należy przebadać odchody nowo zakupionych osobników, jak również ciężarnych samic, u których szczególnie ważne jest utrzymanie dobrego stanu zdrowia.

Odchody świeżo pobrane do badania należy przełożyć do zamykanego pojemnika i w ciągu 2-3 dni zanieść do odpowiedniej placówki, takiej jak przykładowo prywatne laboratorium analityczne, zakład higieny weterynaryjnej bądź laboratorium przyszpitalne (przy czym w przypadku badan na obecność pierwotniaków kał powinien być badany natychmiast). Próbkę należy przechowywać w temperaturze pokojowej, nie wsadzać jej do lodówki. Należy również pamiętać o tym aby oznaczyć próbkę nazwą gatunkową zwierzęcia. Jeśli otrzymane wyniki wskażą na obecność pasożytów należy jak najszybciej udać się do kompetentnego lekarza weterynarii w celu skonsultowania problemu i podjęcia działań zaradczych.

Objawy:

Poniżej postaramy się wymienić charakterystyczne objawy wspólne dla większości infekcji pasożytniczych. Jednocześnie zaznaczamy, iż nie należy nigdy czekać z reakcją aż do momentu pojawienia się objawów z pominięciem profilaktycznych badań.

*Najczęstszym objawem występowania infekcji pasożytniczej są zmiany w konsystencji, strukturze i zapachu odchodów. Najbardziej charakterystycznym z nich jest rozwolnienie oraz nieprzyjemny zapach kału, niezależnie od zaserwowanego pokarmu. Dodatkowo możemy zaobserwować duże fragmenty nie strawionego pokarmu w odchodach pomimo utrzymywania temperatury na właściwym dla agam poziomie. Na obecność pasożytów może wskazywać również pomarańczowy lub czerwony odcień zazwyczaj białego fragmentu odchodów (skrystalizowanego kwasu moczowego). Wszystkie opisane objawy mogą również wystąpić niezależnie i każdy z osobna jest sygnałem do podjęcia dalszych badań. 

Do innych objawów zaliczamy: 

*Ciemne barwy ciała oraz nadmierny stres pojawiający się przykładowo przy próbach kontaktu ze zwierzęciem.

*Szybka utrata wagi niezależna niemal od ilości pobieranego pokarmu.

*Bardzo powolny wzrost u młodych

*W przypadku bardzo dużej infekcji oprócz wyżej wymienionych objawów pojawia się odmowa przyjmowania pokarmu, mała aktywność, apatia a nawet zaczopowanie, spowodowane zamknięciem światła jelita przez nagromadzone pasożyty. 

W praktyce hodowlanej najczęściej możemy się spotkać z dwoma grupami pasożytów: 

*Nicienie - są najbardziej popularnymi pasożytami u gadów i w przypadku szybkiej interwencji dość łatwymi do wyleczenia. Objawami towarzyszącymi infekcji wywołanej przez nicienie lub inne wiciowce są: śluzowany kał, brak apetytu, apatia, czy wymioty. Po przeprowadzeniu odpowiedniego badania i stwierdzeniu obecności tych pasożytów należy szybko udać się do specjalisty, aby skonsultować problem i w wypadku gdy terapia jest niezbędna dobrać odpowiednie leki. Pamiętajmy by nie eksperymentować ze środkami farmakologicznymi i korzystać z pomocy weterynarzy doświadczonych w leczeniu gadów, gdyż podanie nieodpowiednich środków lub ich przedawkowanie może skończyć się tragicznie dla osłabionych zwierząt.

*Pierwotniaki (Entameba, Trichomonas, Kokcydia - oocyty, np. Isospora sp. i Eimeria sp.)- są bardzo niebezpiecznymi pierwotniakami mogącymi zaatakować przewód pokarmowy agam. Objawem tzw. kokcydiozy są: zmniejszony apetyt, utrata wagi, jak również luźne a niekiedy krwiste odchody. Po zaobserwowaniu, któregokolwiek z wyżej wymienionych objawów należy szybko oddać odchody do analizy parazytologicznej, a w razie pozytywnego wyniku podjąć leczenie przy wsparciu kompetentnego lekarza weterynarii.

Można jeszcze dodać, że muchy są częstymi nosicielami i źródłem zarażeń kokcydiami, dlatego też nie należy skarmiać owadów nie pochodzących z hodowli. Warto również odpowiednio zabezpieczyć terrarium, aby owady nie mogły samodzielnie dostać się do wnętrza.

Leczenie:

Jeśli wykryjemy infekcje pasożytniczą u danego osobnika należy w pierwszej kolejności odseparować go od reszty stada, aby nie dopuścić do zarażenia. Dotychczasowy wystrój i podłoże powinno się usunąć z terrarium, które trzeba starannie zdezynfekować przy użyciu urządzenia wytwarzającego gorącą parę wodną lub też wodnego roztworu amoniaku (w tym wypadku po odkażeniu należy zmyć zbiornik wodą). Konieczne jest także przebadanie odchodów współlokatorów. Chore zwierzę należy przesiedlić do terrarium kwarantannowego, w którym jako podłoża można użyć ręczników papierowych, a jako jedyne elementy wystroju zastosować łatwe do wymiany kryjówki przykładowo wykonane z kartonu. Po każdorazowym pojawieniu się odchodów gada, należy wymienić całe podłoże i elementy wystroju oraz zdezynfekować zbiornik, co pozwoli na uniknięcie powtórnego zarażenia. Aby nie przysparzać zwierzęciu ciągłych stresów mogących osłabić organizm warto przygotować dwa zbiorniki kwarantannowe by swobodnie przesiedlać agamę podczas czyszczenia jednego z nich.

Po cyklu leczenia należy odczekać około 7 dni (jeśli lekarz weterynarii nie zaleci inaczej), po czym przeprowadzić kolejne badanie kału w celu określenia skuteczności leczenia. W razie powtórnego wykrycia pasożytów powinno się powtórzyć cykl podawania leków po konsultacji z weterynarzem. Dopiero w pełni zdrowe zwierzę można bez obaw połączyć ze stadem.

W procesie leczenia, jak również w profilaktyce chorób pasożytniczych, ważne jest to by nie narażać zwierząt na ciągły stres osłabiający układ odpornościowy. Z tego powodu warto ograniczyć swoją obecność w pobliżu terrarium kwarantannowego oraz w razie potrzeby zasłonić zwierzęciu widok nieprzezroczystym materiałem. Dodatkowo ważne jest zapewnienie optymalnych warunków termicznych, bogatej diety oraz regularnego nawadniania organizmu.

Jeśli weterynarz prowadzący leczenie nie zaleci inaczej, oprócz wody można dodatkowo podawać kilka kropli glukozy dziennie w celu wzmocnienia organizmu gada.