Problemy skórne
Skóra odgrywa bardzo ważną rolę w życiu zwierząt i odpowiada między innymi za utrzymywanie płynów ustrojowych w ciele, jednak może utrzymywać również szkodliwe bakterie, grzyby oraz organizmy pasożytnicze. U gadów nie występują problemy skórne takie jak pryszcze czy trądzik, z tego też powodu każde anomalie pojawiające się na powierzchni ciała lub bezpośrednio pod skórą takie jak przykładowo guzki czy przebarwienia mogą świadczyć o poważnej infekcji i wymagają natychmiastowego rozpoznania i leczenia.
*Ropnie - Ropnie występują w postaci małych twardych guzków zaraz pod powierzchnią ciała. W przypadku gadów ropnie nie pękają samodzielnie i wymagają ingerencji chirurgicznej. Najczęściej przyczyną powstawania ropni jest zakażenie organizmu, w czym biorą udział różnorodne bakterie. Z tego też powodu oprócz zabiegu chirurgicznego wymagane jest zastosowanie odpowiednich antybiotyków w celu pozbycia się przyczyn choroby. Przy czym leczenie często jest długotrwałe i wymaga od hodowcy stworzenia odpowiednich higienicznych warunków.
Od ropni pojedynczych znacznie bardziej niebezpieczne są ropnie pojawiające się w wielu miejscach ciała jednocześnie. Czyraki tego typu połączone są wzajemnie zatokami i mogą mieć podłoże nowotworowe. Zazwyczaj oprócz widocznych na powierzchni ciała guzków istnieją również głębiej ulokowane zgrubienia. W razie zaobserwowania mnogich zgrubień na ciele gada należy jak najszybciej wybrać się do lekarza weterynarii, gdyż biopsja w celu właściwego określenia przyczyn i doboru leków może okazać się niezbędna.
*Przebarwienia - Odbarwienia na powierzchni skóry gadów, które nie są bezpośrednio związane ze stresem, okresem rozrodczym albo wylinką, mogą być spowodowane przez zewnętrzne infekcje bakteryjne lub grzybicze. Jeśli zauważymy niepokojące plamy na ciele zwierzęcia, które utrzymują się niezależnie od nastroju agamy, należy niezwłocznie skonsultować problem z lekarzem weterynarii, gdyż w razie rozpoznania zmian chorobowych szybka reakcja może skrócić leczenie jak również zaważyć o jego powodzeniu.
*Otarcia, zranienia i martwica tkanek - Otarcia skóry uszkadzające zewnętrzną jej warstwę najczęściej zdarzają się podczas ocierania się gada o szorstkie powierzchnie. Dlatego też w okresie linienia, gdy agamy są szczególnie narażone na uszkodzenia skóry, należy przeprowadzać oględziny jaszczurek. W przypadku wykrycia uszkodzenia skóry należy systematycznie stosować polecone przez lekarza weterynarii środki antyseptyczne zawierające substancje grzybobójcze i bakteriobójcze. Warto również skonsultować ze specjalistą kwestię użycia maści ze sterydem i antybiotykiem w celu przyśpieszenia gojenia.
W przypadku upadku zwierzęcia, kontaktu z ostrymi przedmiotami lub też w wyniku walk stadnych może dojść do poważnego zranienia. Każdą ranę powinno się bardzo szybko oczyścić z brudu i odkazić za pomocą środków antyseptycznych o szerokim działaniu. Ranne zwierzęta należy natychmiast przesiedlić do sterylnego zbiornika pozbawionego sypkiego podłoża oraz elementów do ocierania, aby nie dopuścić do ponownego otarcia rany. Podobnie jak w przypadku otarć, warto skonsultować z lekarzem weterynarii kwestię stosowania maści ze sterydem i antybiotykiem. Jeśli rana jest duża i nie zasklepia się samodzielnie może wymagać zszycia, co szczególnie tyczy się przerwań skóry występujących wzdłuż ciała, które goją się znacznie gorzej niż poprzeczne i dodatkowo mają tendencje do ponownego otwierania się.
W przypadku poważnych zranień w miejscach zakończenia układu krwionośnego, takich jak przykładowo końcówka ogona czy palce, często dochodzi do całkowitego przerwania naczyń krwionośnych, co w rezultacie powoduje obumieranie uszkodzonego fragmentu. Martwica objawia się poprzez stopniowe wysychanie i ciemnienie uszkodzonych palców lub końcówki ogona, które po całkowitym zaschnięciu odpadają. Niestety w przypadku wdania się martwicy nie istnieje możliwość uratowania uszkodzonego fragmentu. Jednakże aby nie dopuścić do dodatkowych infekcji bakteryjnych lub grzybiczych należy, podobnie jak w przypadku innych zranień, stosować w miejscu przerwania tkanki odpowiednie środki antyseptyczne o szerokim spektrum działania. Zaleca się również przesiedlenie zwierzęcia do sterylnego terrarium, w którym jako podłoże powinny służyć ręczniki papierowe. Podłoże należy usuwać po każdym zabrudzeniu fekaliami, a w razie zabrudzenia rany powinno się ją niezwłocznie oczyścić wodą z dodatkiem środka odkażającego, jak np. Betaine. Dodatkowo zmartwiałą końcówkę palca lub ogona można codziennie delikatnie smarować jodyną, co przyśpieszy wysychanie i dodatkowo zabezpieczy obszar zranienia przed infekcją.
*Poparzenia - Niebezpieczeństwo poparzeń pojawia się w zbiornikach hodowlanych, w których zwierzęta mają możliwość zbyt bliskiego podejścia pod element grzewczy lub nawet bezpośredniego kontaktu z rozgrzaną powierzchnią żarówki. Z tego też powodu warto zabezpieczyć rozgrzane powierzchnie przez zastosowanie elementów odgradzających, jak np. klosze wykonane z drobnej siatki czy nawet doniczki ceramicznej. Absolutnie nie należy stosować szklanych kloszy zasłaniających całą żarówkę, gdyż emisja ciepła będzie nieefektywna.
W miejscu zetknięcia ciała agamy z elementem grzewczym najczęściej pojawiają się pęcherze surowicze, które często pękają odsłaniając ranę. Podobnie jak w przypadku ludzi poparzona tkanka jest bardzo trudna w gojeniu. W miejscach poparzeń, gdy tkanki są mocno uszkodzone, może dodatkowo pojawić się martwica co objawia się ściemnieniem skóry. W razie oparzenia należy natychmiast skonsultować się z lekarzem weterynarii w celu otrzymania odpowiednich środków antyseptycznych i wspomagających leczenie. Cały proces leczenia powinien odbyć się w sterylnym i pozbawionym dodatkowego wystroju terrarium. Uwaga w przypadku oparzeń nie należy samodzielnie oczyszczać ran, gdyż wiąże się to z ogromnym bólem i stresem dla zwierzęcia.
*Pasożyty - Oprócz roztoczy oraz pasożytów pokarmowych u gadów mogą wystąpić również inne rodzaje pasożytów wewnętrznych. Część bardzo groźnych pasożytów rozwija się początkowo wewnątrz ciała zwierzęcia. Pasożyty tego typu dochodzą pod powierzchnie skóry następnie niszcząc ją w celu wydostania się na zewnątrz i dalszej ekspansji. W razie pojawienia się guzków na ciele agam, które po pewnym czasie pękają pozostawiając rany należy jak najszybciej odseparować zwierze i przenieść do ściśle sterylnych warunków. Pomieszczenie w którym przebywa agama należy regularnie sterylizować używając przykładowo Virkonu oraz usuwać wszystkie odchody. Samo zwierze powinno być regularnie kąpane w wodzie z zastosowaniem środków antyseptycznych. Miejsca, takie jak łapy i otoczenie kloaki, powinny być każdorazowo skrupulatnie oczyszczane z resztek odchodów, np. przy użyciu miękkiej szczoteczki do zębów.
Oprócz odpowiednich warunków zwierzę wymaga natychmiastowego leczenia przy użyciu środków unicestwiających dane pasożyty. W tym celu niezwłoczna konsultacja z lekarzem weterynarii w celu rozpoznania źródła choroby jest konieczna.
Leczenie tego typu pasożytów jest niezwykle trudne, gdyż wiąże się z bólem a co za tym idzie stresem u zwierząt, które mogą odmawiać przyjmowania płynów i pokarmu.
Pamiętajmy iż podczas leczenia uszkodzeń skórnych najważniejsze jest stworzenie zwierzęciu higienicznego pomieszczenia kwarantannowego, gdyż w codziennym terrarium istnieje bardzo duże niebezpieczeństwo przeróżnych infekcji, które mogą okazać się tragiczne w skutkach.
Autor:
Karol Crowin Twardosz
12.03.2012
