Rozpoznawanie płci u agam brodatych
Określanie płci u Agam nie jest łatwym zadaniem. Im zwierze jest starsze, tym bardziej prawdopodobne jest prawidłowe określenie płci. W miarę dokładnie można określić płeć u gadów zaraz po wykluciu lub u osobników które mierzą więcej niż 35 cm.
Nawet jeśli pleć malucha wydaje się nam być znana, może się to zmienić w trakcie rozwoju jaszczurki. Oczywiście kluczową kwestią jest to, kto określa płeć malucha i jakie ma w tym doświadczenie.
Aby ułatwić Wam to zadanie, poniżej zamieszczamy kilka podstawowych informacji:
Dorosłe samce cechują się :
* Masywniejszą budową ciała oraz brody
* Większą i szerszą głową w przeciwieństwie do samic
* Kanciastymi / Ostrzejszymi brzegami głowy
* Większymi kolcami na głowie (nie dotyczy odmian leatherback / silkback)
* Szerszym ogonem u nasady (nie dotyczy otłuszczonych osobników)
Ponieważ powyższe cechy nie zawsze mają odwzorowanie w naturze, nie są odpowiednie do jednoznacznego określenia płci.
Dłuższa obserwacja gada pozwala dostrzec zachowania w pewnych sytuacjach (stres, krycie, zagrożenie itp.) które mogą nam być pomocne przy odróżnieniu płci, szczególnie gdy zwierzęta trzymane są w grupach (co najmniej 2 osobników).
Ogólnie rzecz biorąc (w większości przypadków) samice są spokojniejsze i mniej agresywne niż samce. Również wiele problemów hodowlanych można wytłumaczyć przypisując je odpowiedniej płci.
Poniżej zostały wymienione głównie zachowania poprzedzające gody:
Kiwanie głową - Jest to bardzo typowy sposób zachowania u samców który jest wykorzystywany podczas godów. Samiec w ten sposób okazuje gotowość do zapłodnienia samicy.
Barwienie Brody - Ciemny/czarny kolor brody występuje u samców, gdy w ich otoczeniu znajduje się samica. Podobnie jak kiwanie głową oznacza gotowość do zapłodnienia.
Robienie pompek - Energiczne unoszenie się i opadanie na przednich łapkach, towarzyszące zazwyczaj kiwaniu głową i czernieniu brody.
Powyższe zachowania możeszmy zaobserwować u samców oraz samic w innych sytuacjach gdy :
* Chcą się zaprezentować przed partnerem i okazujać gotowość do kopulacji
* Inny osobnik wejdzie na ich terytorium i okazują w ten sposób swoją siłę i gotowość do starcia
* Podczas próby zdominowania innego osobnika okazują w ten sposób swoją siłę
Gryzienie w kark - Ugryzienie w szyję jest częścią rytuału godowego brodaczy. Samiec (po wcześniejszych zalotach, dzięki którym podporządkował sobie samicę) podbiega do partnerki, chwyta ją za tylną część głowy, a następnie się wokół niej "owija" i rozpoczyna kopulację. To zachowanie może spowodować rany u samicy, jednakże rzadko są to rany groźne, więc wystarczy ich odkażenie.
Kopanie w terrarium - Ta czynność jest przeważnie domeną samic, które wykopują dziury przeznaczone do składania jaj.
Jednak można to zauważyć również u zwierząt które:
* badają nowe terrarium,
* jest im za gorąco i szukają chłodnego schronienia,
* przygotowują się do zimowania.
Najprostszym i najpopularniejszym sposobem rozróżniania płci u jaszczurek jest spoglądanie pod ogonek.
Aby to zrobić połóż agamę na stabilnym wysokim podłożu (np. stół) podnieś ogon (chwytając powyżej nasady, nie za końcówkę) Agamy do góry i odegnij go delikatnie w stronę jej głowy (staraj się nie podnosić jej tylnych nóg do góry, aby jej dodatkowo nie stresować), dodatkowo w ujrzeniu wypukłości może nam pomóc delikatne obracanie ogonem w lewo i prawo wzdłuż osi podłużnej.
Samiec:
* U nasady ogona widoczne są dwie równoległe wypukłości, a pomiędzy nimi znajduje się widoczne wgłębienie, są to hemipenisy
* Wyraźnie widoczne pory udowe - gruczoły znajdujące się na dolnej części uda i ułożone w szeregu
* Większa kloaka w porównaniu do samic
Samica:
* U nasady ogona za kloaką widoczna jest wypukłość lub ogon jest w tym miejscu płaski
* Mało (lub wcale) widoczne pory udowe
* Mniejsza kloaka w porównaniu do samców
Fot.Wyraźnie widoczne pory udowe samca by violinart
Dodatkowo możemy spróbować rozpoznać płeć przez prześwietlenie nasady ogonka mocnym promieniem światła. Sposób ten sprawdza się głównie przy młodych osobnikach, które mają cienką skórę i wiązka światła nie ma problemu aby się przez nią przebić. Do sexowania tym sposobem dorosłych osobników potrzebujemy bardzo mocnej wiązki światła.
Przy małych agamkach należy zachować szczególną ostrożność tak, aby wyrywająca się jaszczurka nam nie uciekła i nie zrobiła sobie krzywdy.
Pamiętaj! Do prześwietlania nasady ogona należy używać jedynie żarówek ledowych, które nie dają ciepła ! Nigdy nie prześwietlaj ogona zwykłą żarówką, ponieważ możesz poparzyć zwierze !
W ten sposób uwidaczniają się cechy płciowe które stanowią mięśnie. Tak jak już omówiliśmy wcześniej: dwa równoległe mięśnie u nasady ogona to samczyk, jeden widoczny mięsień na środku to samiczka.
Ta metoda określania płci jest prawdopodobnie najpewniejszą metodą z wyżej wymienionych, a jednak nawet tu należy zachować ostrożność. Trzymanie więcej niż jednego samca w terrarium może być przyczyną (świadomego lub nie) upodobnienia się jednego z nich do samicy. W niewoli samiec nie może uciec od stada i od bycia zdominowanym, co może prowadzić do odmówienia przyjmowania pokarmu, próby walki o dominację, a nawet śmierci. Aby uniknąć takiego losu, niektóre samce upodobniają się do samicy w wyniku determinacji płci. Podobnie (bardzo rzadkie przypadki) samice mogą upodabniać się do samca, mając bardziej wyraźne pory udowe, szerszy ogon (występuje to również u dobrze karmionych, tłuściutkich zwierząt) czy zachowując się jak samiec podczas godów.
W hodowlach spotykane są (co prawda bardzo rzadko) przypadki, że samica zachowuje się jak samiec podczas godów (kiwa głowa, gryzie w kark), a wkrótce potem składa jaja.
Tak więc rozróżnienie płci w warunkach domowych nie jest prostym i dającym 100 % pewności zadaniem, lecz obserwacja poszczególnych czynników może ułatwić nam to zadanie.
Jeśli jednak z jakichś powodów dalej nie jesteśmy pewni, zawsze możemy skorzystać z porady lekarza weterynarii specjalizującego się w leczeniu gadów który może określić płeć na 2 sposoby:
- za pomocą sondy
- za pomocą badania ultrasonograficznego
Fot. Badanie ultrasoograficzne - przychodnia Vetika Kraków
Polecamy również jeden z odcinków naszego Videobloga poświęcony rozpoznawaniu płci u agam brodatych:
Wszelkie pytania odnośnie rozpoznawania płci prosimy zadawać na forum w temacie - Rozpoznawanie płci u agam brodatych gdzie służymy pomocą w rozpoznaniu płci ze zdjęcia, proszę jednak dostosować się do wzoru który znajduje się w temacie na forum.
