Zasady komponowania diety agamy brodatej

Pokarm zwierzęcy jest bardzo ważnym, nieodłącznym elementem diety agamy brodatej. W jego skład powinny wchodzić przede wszystkim żywe owady. Obecnie na rynku wybór i dostępność owadów karmowych są tak duże, że skomponowanie zróżnicowanej i dobrze zbilansowanej diety nie powinno sprawiać najmniejszego problemu. Należy pamiętać, że w diecie dorosłych agam powinny przeważać rośliny ale nie oznacza to w żadnym wypadku, że można zrezygnować z podawania owadów.

To jakie owady karmowe będą najlepsze zależy w dużym stopniu od wieku i indywidualnego zapotrzebowania agamy. W tym artykule postanowiłam oprócz standardowego, suchego opisu poszczególnych rodzajów karmówki podać zasady dobierania jej stosownie do wieku i szczególnych potrzeb agamy wraz z ogólnymi zasadami komponowania diety. Uwzględnione będą następujące przypadki :

Młode do 4 miesiąca życia
Podrostki do 12 miesiąca życia
Osobniki powyżej 12 miesiąca życia
Osobniki otyłe
Samice w ciąży i po złożeniu jaj
Osobniki chore i w trakcie leczenia

Na końcu artykułu znajdują się opisy poszczególnych rodzajów karmówki – zarówno owadów, jak i kręgowców, mięczaków i pokarmów gotowych oraz ewentualne linki do źródeł zewnętrznych.

Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek diety należy zapoznać się z ogólnymi zasadami żywienia gatunku: http://pogona.pl/artykuly_36_niezbedna-dieta.html

MALUCHY DO 4 MIESIĄCA ŻYCIA

Takie maluchy są jeszcze bardzo delikatne. Bardzo często dochodzi u nich do problemów z zaczopowaniem, wymiotów, zadławień, biegunek i odmowy przyjmowania pokarmu. Wszystkie te problemy, w przypadku malucha, który jest ogólnie zdrowy i wolny od pasożytów są prawie zawsze skutkiem niewłaściwej diety.

Oto zasady, których należy przestrzegać przy karmieniu maluchów:

nie podajemy owadów większych od głowy agamy. Podawanie zbyt dużego pokarmu grozi męczącymi dla agamy wymiotami, zaczopowaniem a nawet zadławieniem się jaszczurki

nie podajemy owadów o twardym pancerzu takich jak np drewnojady czy mączniki (nie dotyczy osobników białych tuż po wylince), podawanie takich owadów maluchom stwarza bardzo duże ryzyko zaczopowania, nieregularnego wypróżniania, wymiotów, odmowy przyjmowania pokarmu na skutek dyskomfortu związanego z problemami z trawieniem

ze względu na duże zapotrzebowanie na białko, pokarm zwierzęcy powinien stanowić ok 90 % diety maluchów, świetnie sprawdzą się świerszcze domowe, bananowe, młode świerszcze kubańskie, karaczany tureckie, karaczany zielone, wylęg większych gatunków karaczana, mącznik (białe osobniki tuż po wylince) czy bardzo małe ślimaki, małe patyczaki

nie podajemy gryzoni, ryb, unikamy moli woskowych (młode osobniki po skosztowaniu moli woskowych często odmawiają jakiegokolwiek innego pokarmu a mole woskowe nie mogą stanowić podstawy diety)

od samego początku wprowadzamy małe ilości roślin, możemy podawać je codziennie jako malutki dodatek albo raz w tygodniu jako jeden z posiłków, warto maksymalnie urozmaicić dietę roślinną aby od samego początku agama była przyzwyczajona do wielu gatunków roślin

najlepiej nie podawać warzyw i owoców, jest to zupełnie niepotrzebne, wprowadza złe nawyki żywieniowe i sprawia, że w późniejszym wieku agama niechętnie je zieleninę. Dodatkowo wiele popularnych owoców, takich jak jabłko czy banan zawiera niekorzystny stosunek wapnia do fosforu, co zwłaszcza u maluchów, dla których nawet względnie mała porcja jest duża objętościowo, może prowadzić do zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej

agamę karmimy 2 razy dziennie, najlepiej rano i po południu, unikamy karmienia wieczorem

żywe owady staramy się wpuszczać luzem do terrarium, lub do naczynia, w którym agama mogłaby samodzielnie je łapać. To uczy agamę samodzielności, przyzwyczaja ją do aktywności i zapewnia niezbędną dawkę ruchu. Karmienie z pęsety może na początku sprawia frajdę właścicielowi ale z czasem staje się kłopotliwym obowiązkiem, a sama agama staje się leniwa, zaczyna coraz mniej przemieszczać się po terrarium i powoli traci umiejętność samodzielnego jedzenia. Ze względu na ryzyko zaczopowania maluchy do 4 miesiąca życia nie powinny być trzymane na drewienkach, piasku, podłożu kukurydzianym i żadnym innym sypkim podłożu, które agama mogłaby zjeść podczas łapania owada (wyjątkiem może być tzw. Calcisand, będący czystym węglanem wapnia w formie drobnych, przypominających piasek granulek oraz podłoże celulozowe np. Chipsi Ultra ale wówczas należy bardzo uważnie obserwować agamę i w przypadku „objadania się” podłożem należy niezwłocznie wymienić je na ręczniki papierowe)

nie da się określić dokładnej ilości owadów jakie mamy podać agamie w ramach jednego posiłku. Agamy zazwyczaj mają ogromny apetyt i przy karmieniu, zwłaszcza maluchów należy zachować zdrowy rozsądek oraz mieć na uwadze, że młode agamy potrafią jeść póki nie zwymiotują lub się nie zadławią. Nie oznacza to, że maluchy należy głodzić w obawie o ewentualne zadławienie. Po kilku karmieniach każdy właściciel będzie w stanie z mniejszym lub większym wyczuciem określić czy jego podopieczny je z głodu czy z łakomstwa. Ogólna zasada u maluchów to lepiej więcej mniejszych porcji niż jedna zbyt duża.

nie zapominamy o suplementacji. U maluchów i podrostków jest ona szczególnie ważna. Szczegóły na temat suplementacji znajdziesz tutaj : http://pogona.pl/artykuly_50_witaminy-a-wapn-.html

PODROSTKI DO 12 MIESIĄCA ŻYCIA

Agamom w tym wieku dopisuje zwykle ogromny apetyt. Ilość pokarmu zwierzęcego w ich diecie powinna powoli zacząć się zmniejszać ustępując miejsca pokarmowi roślinnemu. To najlepszy czas na wypracowanie u agamy właściwych nawyków żywieniowych.

agama w tym wieku nadal rośnie i potrzebuje dużej ilości białka w diecie dlatego jako podstawa diety mogą służyć zarówno świerszcze, jak i karaczany, a w przypadku większych osobników można wprowadzić do diety szarańczę

unikamy podawania drewnojadów oraz gryzoni, są one agamie zupełnie zbędne a ze względu na ciężkostrawność mogą doprowadzić do utraty apetytu i problemów z wypróżnianiem

oprócz pokarmu zwierzęcego wprowadzamy coraz większą ilość roślin, u podrostków powinny one stanowić 30-40% diety choć w większości przypadków do ok 40% udaje się dojść w okolicach 8-10 miesiąca życia. Na początku można ustalić np. 1 dzień w tygodniu, w którym agama dostanie do jedzenia tylko rośliny. Osobnikom niechętnie jedzącym rośliny można komponować sałatki z różnego rodzaju roślin, niewielkiej ilości owoców i mącznika, dodatkowo można taką sałatkę spryskać wodą, co często bardzo zachęca agamy do zjedzenia posiłku.

agamom w tym wieku można podawać owoce i warzywa jako urozmaicenie diety. Jako, że rosnące agamy są szczególnie narażone na problemy związane z niedoborem wapnia powinno się unikać owoców i warzyw zaburzających gospodarkę wapniowo-fosforanową, a więc zawierających niekorzystny stosunek wapnia do fosforu (np. jabłko, banan) oraz warzyw zawierających znaczną ilość szczawianów (np. kapusta włoska, szpinak)

możemy sporadycznie podawać pokarm bogaty w tłuszcz taki jak mole woskowe czy mącznik młynarek

nie zapominamy o suplementacji. U maluchów i podrostków jest ona szczególnie ważna. Szczegóły na temat suplementacji znajdziesz tutaj: http://pogona.pl/artykuly_50_witaminy-a-wapn-.html

OSOBNIKI POWYŻEJ 12 MIESIĄCA ŻYCIA

W przypadku zdrowych, dorosłych agam skomponowanie diety nie powinno sprawiać większych problemów. Kluczowe jest unikanie przekarmiania agamy i zachowanie odpowiedniej proporcji diety roślinnej do diety zwierzęcej.

w diecie przeważać powinny rośliny zielone i powinny być one jak najbardziej zróżnicowane

jeśli chodzi o owady karmowe i uzupełnienie diety zwierzęcej mamy sporą dowolność, oprócz podstawowych owadów karmowych takich jak świerszcze, szarańcza i karaczany możemy od czasu do czasu podać agamie mącznika, drewnojada, mola woskowego czy inną karmówkę.

podając drewnojada czy dużego karaczana nie musimy bać się o bezpieczeństwo jaszczurki. Dorosła agama spokojnie da sobie z nimi radę i wszelkie metody uśmiercania owada dla rzekomego bezpieczeństwa agamy są zbędne.

należy pamiętać, że podawanie zbyt dużej ilości owadów o twardym pancerzu i dużej ilości chityny może doprowadzić do problemów z wypróżnianiem dlatego przy doborze owadów karmowych należy zachować zdrowy rozsądek.

ogromnym błędem jest podawanie dorosłej agamie samych owadów. Nie dość, że takie karmienie prowadzi do zazwyczaj do otyłości to dodatkowo prowadzi do wielu innych problemów zdrowotnych i znacznego skrócenia agamie życia.

OSOBNIKI OTYŁE

W przypadku osobników otyłych należy dołożyć wszelkich starań aby doprowadzić do utraty masy ciała i osiągnięcia przez agamę prawidłowej wagi. Fałdy tłuszczu wiszące pod brodą i ogromny, pękaty brzuch mogą wydawać się niektórym urocze ale w rzeczywistości otyłość działa wyniszczająco na organizm agamy, prowadzi do wielu chorób i znacznie skraca jej życie, nie mówiąc o utrudnieniu normalnego funkcjonowania.

ze względu na zawartość tłuszczu należy bezwzględnie zrezygnować z podawania moli woskowych, mącznika i drewnojada

należy bezwzględnie przestrzegać prawidłowych proporcji pokarmu roślinnego do zwierzęcego. Otyłe agamy często bardzo opornie przyjmują pokarm roślinny ponieważ są najzwyczajniej w świecie przekarmione. Argumenty takie jak „moja agama nie lubi roślin” nie powinny być absolutnie usprawiedliwieniem dalszego tuczenia agamy owadami bo to trochę tak jakby dziwić się, że dziecko karmione fast foodem odmówiło nagle podanej między posiłkami sałatki. Otyłą agamę bez wyrzutów sumienia można lekko przegłodzić (co zazwyczaj jest najlepszą zachętą do jedzenia roślin) a nawet kilkudniowa głodówka nie stanowi absolutnie żadnego zagrożenia dla jej zdrowia.

nie karmimy agamy codziennie. Osobnik otyły powinien być karmiony raz na 2-3 dni, a owady powinien dostawać maksymalnie raz w tygodniu.

podając żywy pokarm staramy się nie karmić agamy z ręki lub pęsety. Pogoń za ofiarą to dawka niezbędnego ruchu, którego agama żyjąca w terrarium, zwłaszcza otyła, i tak ma bardzo niewiele. W przypadku otyłych agam dobrym rozwiązaniem są sporadyczne, mniej więcej 15- minutowe spacery poza terrarium, które zachęcą agamę do ruchu.

nie podajemy gryzoni

rezygnujemy całkowicie z podawania owoców, w szczególności z niezwykle tuczących bananów

można rozważyć podawanie owadów latających, które zachęcą agamę do dodatkowej aktywności

SAMICE W CIĄŻY I PO ZŁOŻENIU JAJ

Złożenie jaj, bez względu na to czy doszło do zapłodnienia, czy nie, jest dla agamy ogromnym wysiłkiem. Samica jest wówczas narażona na niedobór wapnia, odwodnienie oraz osłabienie i znaczną utratę masy ciała. Podany niżej opis diety dotyczy samic ciężarnych oraz w okresie mniej więcej 3 miesięcy od złożenia jaj.

jeśli do tej pory samica była karmiona zgodnie z prawidłowym modelem żywienia i jej dietę stanowiły głównie rośliny, zwiększamy ilość pokarmu zwierzęcego do mniej więcej 50-60%. W przypadku kiedy agama jadła mało roślin należy bacznie przyjrzeć się stanowi nawodnienia organizmu i pilnować aby dieta była jak najbardziej lekkostrawna. Brak lub niedostateczna ilość roślin może być przyczyną odwodnienia i problemów trawiennych, które w przypadku ciężarnych samic są szczególnie niebezpieczne.

samicę karmimy codziennie pilnując aby porcje nie były zbyt duże. W przypadku gdy samica ewidentnie straciła na wadze po złożeniu jaj możemy ją karmić nawet 2 razy dziennie mniejszymi porcjami.

dieta powinna być jak najbardziej urozmaicona, oprócz podstawowych owadów karmowych takich jak świerszcze, karaczany i szarańcza można podawać mole woskowe i mączniki. Oprócz owadów można sporadycznie podawać mysie oseski (maksymalnie 3-dniowe) nie częściej niż raz na 2-3 tygodnie.

należy unikać owadów o bardzo twardym pancerzu np. karaczanów madagaskarskich i drewnojadów aby uniknąć zaczopowania niestrawionymi resztkami pokarmu.

nie podajemy samicy ryb. Są w jej diecie zupełnie zbędne, istnieje duże ryzyko zarażenia się od nich pasożytami a dodatkowo niektóre gatunki zawierają enzym rozkładający witaminę B1, której niedobór może prowadzić między innymi do zaburzeń funkcjonowania układu nerwowego.

z powodu ryzyka zarażenia pasożytami niewskazane jest również podawanie „dzikich” ślimaków skorupowych i jeśli zdecydujemy się na urozmaicenie diety ślimakami (które są bardzo bogate w substancje odżywcze) lepiej zdecydować się na takie zakupione w hodowli.

oprócz pokarmu zwierzęcego i roślin zielonych można urozmaicać dietę o owoce i warzywa. Należy jednak unikać owoców o niekorzystnym stosunku wapnia do fosforu (np. jabłko,banan) i jeśli już chcemy je podać muszą być to naprawdę minimalne ilości

należy bezwzględnie pilnować suplementacji oraz zadbać o odpowiednie źródło UVB. Należy zwiększyć suplementację wapniem i podawać go codziennie. Nie należy znacząco zwiększać ilości podawanych witamin.

OSOBNIKI CHORE I W TRAKCIE LECZNIA

Optymalną sytuacją w przypadku chorych osobników byłoby otrzymanie dokładnych zaleceń dotyczących żywienia od doświadczonego lekarza weterynarii prowadzącego leczenie. Takie zalecenia powinny jasno określać jak powinna wyglądać dieta agamy w trakcie leczenia, rekonwalescencji a być może i do końca życia jeśli problem jest przewlekły. Niestety bardzo często ta kwestia jest zaniedbywana a właściciele często kontynuują sposób karmienia, który jest nieprawidłowy, szkodliwy lub nawet doprowadził do choroby. Istnieje wiele schorzeń, na które może cierpieć agama i wyszczególnienie i opisanie tutaj każdego przypadku jest niemożliwe.

AGAMY CIERPIĄCE NA ZAPARCIA

dieta powinna być lekkostrawna i bogata w wodę, unikamy owadów o twardym pancerzu i dużej zawartości chityny takich jak drewnojad, duże karaczany, mącznik

podajemy możliwie jak największą ilość roślin, przed podaniem najlepiej dodatkowo spryskać je wodą

możemy podać agamie niewielką ilość owoców, w szczególności zalecane są owoce o dużej zawartości wody np. arbuz

zmniejszamy porcje podawanych owadów, lepiej podać mniej owadów nieco częściej niż skarmiać jedną, dużą porcję na raz

AGAMY W TRAKCIE I TUŻ PO ODROBACZANIU

ze względu na podawane leki, które obciążają m.in. wątrobę agamy dieta powinna być lekkostrawna i uboga w tłuszcze. Nie podajemy owadów o twardym pancerzu i dużej zawartości chityny oraz owadów i pokarmów bogatych w tłuszcz. Z tego powodu rezygnujemy z podawania drewnojadów, mączników, dużych karaczanów, mysich osesków i moli woskowych.

rośliny możemy podawać tak samo jak ma to miejsce w przypadku zdrowej agamy, wyjątkiem są jednak owoce, których w trakcie leczenia powinno się unikać. W szczególności należy unikać owoców o dużej zawartości cukrów, których trawienie jest dla organizmu agamy dodatkowym obciążeniem

AGAMY ZE ZDIAGNOZOWANYM PODWYŻSZONYM POZIOMEM FOSFORU WE KRWI ORAZ ZE ZDIAGNOZOWANYMI PROBLEMAMI Z NERKAMI

agamy z takimi problemami powinny mieć zapewnioną dietę o zredukowanej ilości białka. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na stosunek wapnia do fosforu oraz na odpowiednią ilość wody w pokarmie.

zmniejszamy ilość podawanych owadów na rzecz podawanych roślin. W przypadku osobników dorosłych owady powinny być podawane możliwie jak najrzadziej, nie częściej niż raz w tygodniu. Jeśli problem dotyczy osobników będących jeszcze w fazie wzrostu musimy zachować odpowiednio duży udział pokarmu zwierzęcego w diecie zwracając jednak szczególną uwagę na zawartość białka w poszczególnych owadach oraz na nawodnienie jaszczurki.

dobrym dodatkiem do diety będą ślimaki skorupowe

nie podajemy ryb i gryzoni

zalecane jest podawanie owadów karmowych żywionych dietą wysokowapniową, więcej na ten temat tutaj : https://www.terrarium.com.pl/1915-zywienie-zwierzat-owadozernych-a-skladniki-odzywcze-w-pokarmie/

staramy się zapewnić jaszczurce jak najbardziej urozmaicony pokarm roślinny

podając rośliny zielone, owoce i warzywa należy unikać tych, które zawierają niekorzystny stosunek wapnia do fosforu. Dokładne informacje na ten temat znajdują się tutaj : http://pogona.pl/artykuly_46_dieta-roslinna.html. Należy pamiętać, że optymalny stosunek Ca:P to około 1,5-2,5:1.